Her Artçıya Anlatmanız Gereken Kurallar

Her Artçıya Anlatmanız Gereken Kurallar

Hepimiz motorumuzla zaman zaman artçı taşıyoruz. Peki motosikletimize birisini ilk defa yolcu olarak aldığımızda ona gerekli bilgileri veriyor muyuz?

Belirli şeyleri anlatmadan arkama yolcu alıp sonardan pişman olduğum oldu. Yolda yaşadığım huzursuluklardan ve canımı sıkan durumlardan sonra ders aldım ve uzun zamandır ne vakit arkama birisini alacak olsam 5 dakikamı ayırıp bazı ehemmiyetli ve elzem bilgileri onunla paylaşıyorum. Her motorcunun günlük hayatında ihtiyaç duyacağını düşündüğüm bir listem var kendime göre. Emin olun çok faydasını göeceksiniz.

Başlamadan Önce…. Acemiyseniz lütfen arkanıza yolcu almayın!

Artçı olarak alacağınız kişiye kesin talimatlar vermektense, neyi neden yapması gerektiğini izah ederseniz, anlattıklarınızı ezberlemek yerine gerçekten öğrenecek ve daha iyi uygulayacaktır. “Şöyle otur” yerine “şöyle otur çünkü…” cümlesini kuralım.

• Tüm gerekli koruma ekipmanlarını takmadan artçıyı motora bindirmeyin. Onun canı size emanet. Kaza anında bir tarafına bir şey olursa vicdan azabını siz çekersiniz.

• Kendisi motosiklet kullanıyor olsa bile bu kuralları kendisiyle paylaşın. Motorcu veya tecrübeli artçı olması bu kuralları bildiği anlamına gelmez. Unutmayın ki kaptan sizsiniz ve bir aksilik durumunda onun değil sizin suçunuz olacaktır bu bilgi eksikliği.

• Motora binmeden önce artçınıza selede nereye oturacağını gösterin. Yolcunun mümkün mertebe biniciye yakın olması gerekir. Yolcu ile binici arasında ki mesafenin artması motorun ağırlık merkezini geriye çektiği gibi araya rüzgar girmesinede sebep olacaktır. Her ikiside dengeyi bozan unsurlardır.

• Artçınıza ayaklığa ayağının topuyla (ayak parmaklarının ayağa bağlandığı boğum yeri) basmasını söyleyin. Bu hem onun darbeleri emmesini kolaylaştıracaktır hem de bacağını ayak bileğinden oynatabileceğinden yolda kasılmasını azaltacaktır. Ayrıca tabanın ortası veya topuk kısmıyla ayaklıklara basıldığında bazen farkına varmadan artçının ayaklarını pergel gibi sağa sola açtığı oluyor. Buda dar geçişlerde ayakların bir yerlere takılmasına ve zarar görmesine sebep olabilir.

• Artçının, sizin ve kendisinin cüssesine ve boyuna göre farklı şekillerde motora binmesi mümkündür. İster sol taraftaki yolcu ayaklığına basarak kendini yukarı çeker ve ata biner gibi biner, ister motorun yanında ayakta dururken sağ bacağını motorun arkasından havalandırıp diğer tarafa uzatır ve poposunu seleye yerleştirir. Kısa boylu veya aşırı kilolu artçılar için bir çözüm daha var. Genelde sürücünün ayaklığı yolcu ayaklığından daha aşağıya konumlandırıldığından ona basmak daha kolay olabilir. Tabi uygularken dikkatli olmak şart.

Bilhassa yüksek motorlarda artçı motorun üzerine binmek için zorluk yaşıyorsa kullanılabilecek bir yöntem daha vardır. Yan veya orta sehpada duran motora artçı sanki kendisi kullanacakmış gibi biner ve sonra selenin arkasına kayar. İnerken de aynı şekilde yapılır. Sürücü motoru yan sehpaya aldıktan sonra iner. Arından da artçı selede öne kayar ve motordan öyle iner.

Artçıdan önce sizin hazır olmanız gerekir. İki ayağınız yere sağlam basarken ellerinizlede gidonu sağlam ve dik tutmanız gerekir. Bu arada ön frenide sıkmayı unutmayın. Eğer motor çalışıyor vaziyetteyse artçıyı almadan önce motoru 1. vitese takın ve debriyaja basın. Böylece artçı bindikten sorna motoru vitese takmak için sağa yatırıp ağırlığı tek ayağınızla taşımak zorunda kalmazsınız.

• Bozuk zeminli bir geçiş sırasında veya park ederken artçınızdan inmesini isteyebileceğinizi ona anlatın. Sorgulamadan sizin isteğiniz üzerine inip binmesi gerektiğini anlaması gerekiyor.

• Artçının, asla ama asla iki elini birden bırakmaması gerekir. İster ışıklarda dururken, ister düşük hızda seyrederken. Bunun her artçıya sıkı sıkı tembih edilmesi gerekir. Bir motosiklet kullanıcısı, gerekli gördüğünde bir tehlikeden kaçmak için aniden hızlanmak zorunda kalabilir. Böyle ani bir durumda artçının hazırlıklı olması mümkün olmadığından her daim en az bir eliyle sürücüye tutunması şarttır. Tek veya iki elle arkaya tutunmak da işe yaramaz. Güçlü bir motosiklette ani ivmelenme esnasında çok kuvvetli birinin bile arkadan veya yanda tuttuğu tutamaç sayesinde motosiklet üzerinde kalması düşük ihtimaldir.

Artçının sürüş tarzınıza ve motora göre farklı şekillerde tutunması mümkündür.

Enduro, gezinti ve tur motosikletlerinde…

Artçı 2 eliyle sürücünün beline sarılır. Ancak bunu kan dolaşımını kesmeden yapması lazım. Nefes almayan bir binici istemeyiz herhalde. Sürücüyü daha da rahat ettirmek için artçının bir eliyle sürücünün beline sarılması diğer eliyle ise motorun arka veya yan kısmında bir tutamaca tutunması gerekir (varsa). Bu oturuş sayesinde, hızlanırken sürücüye tutunmak mümkünken, frenleme esnasında da öne çullanmamak için motora tutunmak mümkün olur.

Sportif tur ve süper spor motosikletlerinde…

Süper Spor motosikletlerde binici oldukça öne yatık ve arka selede yüksekte olduğundan artçılar epey öne eğilmek zorundalar. Bu yüzden bu tarz motorlarda en uygun artçı duruşu daha farklıdır. Artçının her iki koluyla binicinin belinin etrafından kollarını uzatıp depoya tutunması gerekir. Böylece hızlanırken geriye gitmemek için bel kısmına kollarıyla sarılırken, frenleme esnasında ise depoya yüklenerek biniciyi rahat bırakacaktır. Ancak uzun süren yolculuklarda bu oturuş çok yorucudur. Bu yüzden sık sık artçı taşıyanların SS almasını tavsiye etmiyorum (tabi hatundan kurtulmak için bir plansa bu o ayrı).

Hangi oturma şeklini kullanırsa kullansın, artçının her daim dizleriyle sürücüyü sıkıştırması gerekir. Bu hem hızlanma ve frenlemelerde artçının sürücüye doğru gidip gelmesini engeller hem de iki vücudun tek parça olarak hareket etmesini sağlar. Bu hareket aynı zamanda artçının üst gövdesini gevşetmeye yardımcı olarak yol boyunca daha az yorulmasını sağlar.

• Motosiklete soldan binilir ve soldan inilir. Bunun sebebi ise motosikletin yan sehpasının sol tarafta olmasıdır. Dolayısıyla motor hep sola yatık durur ve sol bacağımıza yüklenerek motoru dikleştirdiğimizden soldan yük kaldırmaya ve soldan motoru dikleştirmeye yatkınız. Artçının yanlış yerden inmesi hiç beklemediğinzi bir anda dengenizi bozabilir.

• Siz izin vermeden motosikletin üzerine binilmez ve siz izin vermeden motosikletten inilmez. Bir yanlış hareket artçının inmeye veya binmeye çalışırken düşmesi ile sonuçlanabilir veya dengenizi bozup motoru düşürebilir.

• Hareket etmeden önce artçıdan onay alın. O hazır olduğunu belirtmeden hareket etmeyin.

• Işıklarda dururken, mola verildiğine ve hatta motor düşüyorken bile artçının kesinlikle kollarını ve bacaklarını olması gereken yerde tutması ve sürücüye yardım etmeye çalışmaması gerekir. Her halükarda bilhassa ayaklarını ayaklıklardan çekmemesi konusunda artçınızı uyarın.

(Sıcak ekzozlar ve yol kenarında ki olası engeller bacaklarını sarkıtan yolcu için ciddi tehlike oluşturabilirler.)

• Artçınıza kaskın vizörünü nasıl açıp kapatacağını gösterin ve bunu elinde eldiven varkende yapabileceğinden emin olun. Yolculuk sırasında (eğer sizin içinde sakıncası yoksa) sizinle konuşabileceğini ancak vizörünün gözlerini ve yüzünü koruması açısından mümkün mertebe kapalı kalması gerektiğini izah edin. Ancak düşük hızla seyir ederken arada bir onunla konuşmak rahatlatıcı olacaktır.

(Açık vizörden içeri giren bir sinek veya taş artçınızın can havliyle sizi birden bırakmasına sebep olabilir.)

• Sizin sağa veya sola sapmanızı veya durmanızı istediği taktirde bunu size nasıl anlatabileceğini izah edin. Sağ sapmanızı istiyorsa belinizin sağ tarafına sola sapmanızı istiyorsa belinizin sol tarafına iki kere hafifçe vurmasını söyleyin. Durmanızı istiyorsa ise göbeğinize 2 – 3 kere vurması mesajı almanızı sağlayacaktır.

• Motosikletin virajları yatarak alan bir araç olduğunu iyice anlamasını sağlayın. Merkez kaç kuvveti sayesinde, motorun yattıkken düşmediğini ama bunun korunması gereken hassas bir denge olduğunu izah edin. Pek çok artçı içgüdüsel olarak viraj alımı sırasında ters tarafa yatarak motoru dengelemeye çalışır. Böyle bir hareketin motosikletin düşmesiyle ve kaza yapmanızla sonuçlanacağını artçının kafasına sokun. Bu en hayati kuraldır. Ters bir harekette dengenizi kaybetmeniz işten bile değildir.

• Doğal olarak artçınızda yolu görmek isteyecek ve bu yüzden kafasını sağdan veya soldan çıkartacaktır. Dengenizin bozulmaması için bu kopnuyada açıklık getirmek gerekir. Artçınıza kafasını tamamen dışarıya doğru uzatmaktansa omuzunuzun üzerinden yola bakmasını söyleyin. Sağ dönüşlerde sağ omuzunuzdan sola dönüşlerde sol omuzunuzdan bakması gerekiyor. Böylece hem sizin viraj almanıza yardımı olacaktır hem de gittiğiniz yere baktığından olan bitenden haberi olacaktır.

Yola çıkıyoruz…

Tüm kuralları anlattıktan ve artçınızın bunları anladığından emin olduktan sonra, onu seyir esnasında nelerin bekleyebileceğini anlaması için ufak bir iki hareketin faydası olacaktır. Ona, birazdan aniden hızlanacağınızı ve sonrasında da sert bir fren yapacağınızı söyleyin ve hazır olmasını isteyin. Artçınızdan “ok” aldığınız taktirde hızlanın. Ancak bunu abartmadan ve hem kendinizi hem de etrafınızı tehlikeye atmadan yapın. Sonrasında ise aynalardan arkanızı kontrol etmeyi unutmayarak sert bir fren yapın.

Bu uygulama artçınızın altınızdaki motorun hızlanma ve durma potansiyeli hakkında bir fikir sahibi olmasını sağlayacaktır. Ayrıca ilerleyen dakikalarda ellerini bıraktığı veya yanlış tutunduğu taktirde başın(ız)a neler gelebileceğini anlamasına yardımcı olacaktır. Yanlız eğitim amaçlı olsa dahi yinede bu hızlanma ve frenlemeyi abartmamakta fayda var. Aksi taktirde aşırı tedirgin ve hem kendisini hem de sizi kasan bir yolcunuz olabilir.

Artçınızın söylediklerinizi uygulayıp uygulamadığından emin olana kadar, ani hareketlerden, yüksek yatış açılarından ve sert kullanımdan kaçının.

Akılda kalıcı olması için özet başlıkları tekrar yazıyorum.

* Ekipman
* Motorun üzerinde oturuş ve kuralları
* Motora binme ve inme şekli, kuralı
* Motor üzerinde tutunma
* Motor üzerinde iletişim
* Viraj alma

Sonuç:

Mutlu mesut bir motorcu çift.